Patoloji, laboratuvar hizmetini de içeren, klinik bir branştır. Diğer klinik branşlara, bir çeşit ‘ konsültasyon hizmeti’ vererek hastalıkların tanısının konulmasını sağlar. Bu nedenle, patolog mikroskop altında inceleme yaparken, yalnızca görüntüyü değil hastanın klinik durumunu, hastalığın ne zaman başladığını ve daha önce kişinin hangi hastalıkları olduğunu da bilmek durumundadır.
Patoloji laboratuvarı nasıl çalışır?
Patolojik inceleme için gerekli olan örneklerin, mikroskopla çalışılma sürecine ulaşması için etkili ve detaylı bir laboratuvar çalışmasından geçmesi gerekmektedir. Spesifik patoloji hizmetleri hem anatomik (cerrahi patoloji, sitopatoloji, otopsi incelemesi) hem de klinik patolojiyi (nefropatoloji, hepatopatoloji vb) içermektedir.
Patoloji laboratuvarındaki uzun bir mutfak çalışması gerektiren patolojik inceleme, patoloji uzmanı doktorun mikroskop başındaki değerlendirmeleri sonrasında, ‘patoloji raporu’ olarak ortaya çıkmaktadır.
Patolojinin laboratuvar kısmında çok titiz bir çalışma gereklidir ve bu aşama, hastalığın tanısını doğrudan etkilemektedir.
Patoloji raporunun hastaya ulaşması için patoloji uzmanının mikroskop başında değerlendirmesi esastır. Ancak bu aşamadan önce çok emek gerektiren, patoloji teknikerleri/teknisyenlerinin yürüttüğü laboratuvar ve hazırlık aşaması vardır. Bu aşama patolojinin mutfağını oluşturur ve patoloji uzmanları ile birlikte patoloji teknisyenlerinin uyumlu/ortak çalışmasını gerektirir. Patoloji teknisyenleri patoloji laboratuvarının kilit taşlarından biridir.
Patolojinin laboratuvar kısmında çok titiz bir çalışma gereklidir ve bu aşama, hastalığın tanısını doğrudan etkilemektedir. Patoloji pratiğinde doğru tanı; laboratuvar aşamalarının standardize olması ve tüm adımların doğru olarak yürütülmesine bağlıdır.
Kimlik doğrulaması
Patolojide tüm aşamalarda kimlik doğrulaması esastır. Memorial Patoloji'de laboratuvarın her aşaması
karekod ile takip edilmekte ve her bir adımda hangi çalışmanın yapıldığı dijital olarak izlenerek hatanın minimize edilmesi sağlanmaktadır.
Fiksasyon
Dokuların, canlılıklarını yitirip tanınmaz hale gelmemeleri için doku tespiti sırasında bazı işlemler
uygulanmaktadır. Öncelikle ‘formaldehit’ denilen bir sıvıda fikse edilen dokularda makroskobik inceleme yapılmaktadır.
Makroskobik inceleme
Patolojide ameliyat materyali elle ve gözle muayene edilmektedir. Makroskobik inceleme aşaması, tanının
%50 oranında konulmasına olanak tanır. Daha sonra hastalığı gösterecek ve tanıya götürecek uygun örnekler, ilgili organdan alınır. Eğer doğru yerden örnek alınmazsa doğru tanı konulması mümkün değildir.
Doku takibi ve parafin blokların hazırlanması
Örneklenen dokular, daha sonra “takip” işlemine alınır ve 12 saat süren bu
işlemde, hücrenin içindeki su alınarak aseton ve alkol gibi kimyasallardan geçirilir, doku içine parafinin nüfuz etmesi sağlanır. Yani bir nevi doku mumyalanır ve ‘ölümsüz’ hale getirilir. “Parafin bloklar” haline getirilen dokular, 20 yıl sonra da incelenebilir bir materyale dönüşmüş olur.
Parafin bloklardan kesitler alınması
Parafin bloklardan, mikrotom cihazı ile 3-4 mikrometre kalındığında kesitler alınır ve bunlar,
‘lam’ üzerine konulduktan sonra görünür olması için boyanır. Patoloji rutininde kullanılan boya, ‘Hematoksilen-Eozin’ boyasıdır.
Mikroskopik inceleme
Laboratuvar aşaması tamamlanan lamlar, mikroskobik inceleme için hazırdır ve mikroskop altında
hücrelerdeki morfolojik değişiklikler, patoloji uzmanı tarafından değerlendirilerek hastalık tanısı konur.
Ek incelemeler
Rutin Hematoksilen Eozin boyalı kesitlerin ilk değerlendirmesinden sonra, ön tanılar doğrultusunda ek incelemeler yapmak gerekebilir.
Burada amaç, hücrelerin kökenlerini, özelliklerini ortaya koyarak, daha ileri incelemelere olarak sağlamaktır
Bu incelemeler Histokimyasal İnceleme, İmmunohistokimyasal İnceleme, Flow Sitometri, (in) direkt İmmunofloresan İnceleme, İn Situ Hibridizasyon olabilir. Ek İncelemeler Hakkında Detaylı Bilgi İçin
Patoloji materyalleri, saklanma ve istendiğinde tekrar incelenebilme özelliğine sahiptir. Örneğin; kanser tedavisi gören bir hasta için tanı sonrası yeni bir tedavi yöntemi ortaya çıktığında, önceki dokudan moleküler patolojik incelemeler yapılarak, hasta için yeni bir tedavi olanağı sağlanabilir.
Moleküler Patoloji Hakkında Detaylı Bilgi İçin
Patoloji Raporunun Hazırlanması
Patoloji raporu; kimlik bilgileri , rapor bilgileri, makroskobik bulgular, mikroskobik bulgular, patolojik tanı,
özel incelemeler, epikriz/açıklama, intraoperatif konsültasyon sonucu içerir.
Detaylı Bilgi için
Patolojide İkinci Görüş/Konsültasyon
Patoloji tüm klinik branşlara hizmet vermektedir. İlgi alanının bu kadar geniş olması ve bilginin yarılanma ömrünün bu kadar kısalması ile, patolojide branşlaşma olmazsa olmaz bir hal almıştır.
Memorial Patoloji alanlarında uzmanlaşmış hekim kadrosu ile uluslararası standartlarda raporlar üretmektedir. Hekim Kadro Bilgisi için
Patolojide ikinci görüş almak için, biyopsi materyallerine ait lam ve/veya parafin blokların incelenmesi gereklidir. Hasta/hekimi, tıbbi gereklilik doğrultusunda, her zaman ikinci görüş isteyebilir. Parafin bloklar 20 yıl saklanmaktadır.